วัตถุประสงค์และประโยชน์ของการตีความกฎหมาย

วัตถุประสงค์และประโยชน์ของการตีความกฎหมาย

หากกฎหมายมีความชัดเจนไม่เคลือบคลุม การนำกฎหมายนั้นมาใช้ก็เป็นไปโดยง่าย แต่ถ้าตัวบทกฎหมายนั้นเคลือบคลุมก็ดี ไม่ชัดเจนก็ดี หรือเมื่อใช้กฎหมายนั้นตรงตามตัวบทที่เขียนไว้แล้ว เกิดผลแปลกประหลาดก็ดี ผู้ใช้กฎหมายก็ต้องตีความ

3.1 วัตถุประสงค์ของการตีความกฎหมาย

การตีความกฎหมายมีวัตถุประสงค์ดังต่อไปนี้ คือ

3.1.1 เพื่อค้นหาเหตุผลในกฎหมายหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า เจตนารมณ์ของกฎหมาย (the spirit of the law) หรือวัตถุประสงค์ของกฎหมาย (the objective of the law)

เนื่องจากเหตุผลกับกฎหมายเป็นสิ่งที่มีความเกี่ยวข้องกันโดยตรงอย่างแนบแน่นเพราะกฎหมายคือข้อบังคับที่ตราขึ้นเพื่อใช้บังคับแก่ประชาชน กฎหมายจึงต้องตราขึ้นภายในกรอบของเหตุผล และมีเหตุผลรองรับเพราะถ้ากฎหมายใดปราศจากเหตุผล หรือมีเหตุผลแต่ไม่แน่นอนหรือเหตุผลใช้ไม่ได้ กฎหมายนั้นก็จะใช้บังคับไม่ได้ต้องถูกยกเลิกหรือแก้ไขในภายหลัง จึงมีสุภาษิตกฎหมายที่แสดงให้เห็นว่าเหตุผลในกฎหมายเป็นเรื่องที่สำคัญ

ภาษาลาติน RATIO LEGIS EST ANIMA LEGIS

ภาษาอังกฤษ The reason for the law is the soul of the law

แปลว่า เหตุผลในกฎหมายเป็นวิญญาณแห่งกฎหมาย

กฎหมายแต่ละมาตราย่อมมีเหตุผลหรือเบื้องหลังของมาตรานั้น ๆ จนอาจกล่าวได้ว่าเหตุผลกับกฎหมายแยกจากกันไม่ออกเป็นเนื้อเดียวกัน นักกฎหมายบางท่านจึงอธิบายความหมายของกฎหมายว่ากฎหมายคือเหตุผลที่แท้จริง

ตัวอย่างที่ 1 ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 61 บัญญัติว่า ถ้าบุคคลใดได้ไปจากภูมิลำเนาหรือถิ่นที่อยู่ และไม่มีใครรู้แน่ว่าบุคคลนั้นยังมีชีวิตอยู่หือไม่ตลอดระยะเวลา 5 ปี เมื่อผู้มีส่วนได้เสียหรือพนักงานอัยการร้องขอศาลจะสั่งให้บุคคลนั้นเป็นคนสาบสูญก็ได้

เหตุผลของมาตรา 61 นี้คือ มีวัตถุประสงค์เพื่อแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับทรัพย์สินของผู้ซึ่งหายตัวไป

ตัวอย่างที่ 2 มาตรา 863 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บัญญัติว่า อันสัญญาประกันภัยนั้น ถ้าผู้เอาประกันภัยมิได้มีส่วนได้เสียในเหตุที่ประกันภัยไว้นั้นไซร้ ท่านว่าย่อมไม่ผูกพันคู่สัญญาแต่อย่างหนึ่งอย่างใด

เหตุผลที่มาตรา 863 กำหนดให้ผู้เอาประกันภัยต้องมีส่วนได้เสีย เพราะมีวัตถุประสงค์ 3 ประการ[1]คือ

(1) เพื่อป้องกันภัยทางศีลธรรม

(2) เพื่อป้องกันไม่ให้ผู้เอาประกันภัยได้กำไรจากสัญญาประกันภัย

(3) เพื่อป้องกันมิให้เป็นการพนันขันต่อ

3.1.2 วัตถุประสงค์ของการตีความกฎหมายเพื่อค้นหาความหมายที่แท้จริง

เนื่องจากถ้อยคำในตัวบทมีความหมายได้หลายความหมาย จึงต้องหาความหมายที่แท้จริงเพียงความหมายเดียว ความหมายอื่นที่ไม่ใช่ความหมายที่แท้จริงจึงนำมาใช้ไม่ได้

ตัวอย่างที่ 1 มาตรา 61 มีคำว่า ผู้มีส่วนได้เสีย หมายถึงใคร เฉพาะทายาทเท่านั้น หรือใครก็ได้ไม่ใช่เฉพาะทายาท เช่น เจ้าหนี้เป็นผู้มีส่วนได้เสียหรือไม่

ตัวอย่างที่ 2 มาตรา 863 ผู้มีส่วนได้เสียในสัญญาประกันภัย หมายถึงใคร ทายาทหรือใครก็ได้

คำว่า ส่วนได้เสียในกฎหมายเรื่องสาบสูญกับกฎหมายประกันภัย ความหมายที่แท้จริงไม่เหมือนกัน

มาตรา 61 หมายความถึงทายาทเท่านั้น แต่มาตรา 863 หมายถึงผู้มีความสัมพันธ์กับทรัพย์สินหรือชีวิตที่มาเอาประกันภัย

3.2 ประโยชน์ของการตีความกฎหมาย

เมื่อพิจารณาถึงวัตถุประสงค์แห่งการตีความกฎหมายแล้ว ประโยชน์ในการตีความกฎหมายย่อมต้องสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ดังนี้คือ

(1) ทำให้ทราบถึงเหตุผลของกฎหมายในเรื่องนั้น ๆ

(2) ทำให้ทราบถึงความหมายที่แท้จริง

เมื่อได้ทราบทั้งวัตถุประสงค์และประโยชน์ในการตีความกฎหมายแล้ว การใช้กฎหมายย่อมใช้ได้อย่างถูกต้องเป็นธรรมหรือบรรลุถึงความยุติธรรมซึ่งเป็นวัตถุประสงค์แห่งกฎหมายโดยทั่วไป ดังที่พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวซึ่งทรงมีพระราชกระแสในเรื่องการใช้กฎหมาย ดังนี้คือ

กฎหมายทั้งปวงจะธำรงความยุติธรรมและประสิทธิภาพเต็มเปี่ยมอยู่ได้หรือไม่เพียงไร นั้นขึ้นอยู่กับการใช้ คือ ถ้าใช้ให้ได้ถูกวัตถุประสงค์หรือเจตนารมณ์ของกฎหมายนั้น ๆ จริงแล้ว ก็จะทรงความศักดิ์สิทธิ์ และประสิทธิภาพอันสมบูรณ์ไว้ได้แต่หากนำไปใช้ผิดวัตถุประสงค์และเจตนารมณ์โดยการพลิกแพลงบิดพลิ้วให้ผันผวนไปด้วยความหลงผิด ด้วยอคติ หรือด้วยเจตนาอันไม่สุจริตต่าง ๆ กฎหมายก็เสื่อมความศักดิ์สิทธิ์และประสิทธิภาพลงทันที และกลับกลายเป็นพิษเป็นภัยแก่ประชาชนอย่างใหญ่หลวง[2]



[1]MALCOLM, A. CLARKE. THE LAW OF INSURANGE CONTRACTS. LLOYD’S OF LONDON PRESS LTD. 1994 P. 100, 101.

[2]ธานินทร์ กรัยวิเชียร, ปาฐกถาเฉลิมพระเกียรติ, หจก.จิรรัชการพิมพ์, กรุงเทพมหานคร, 2543.

personal finance ,world finance ,finance news ,finance jobs ,business finance ,financing ,jobs in finance ,finance companies ,personal finance software ,finance careers ,international finance ,finance company ,careers in finance ,finance internships ,personal finance articles ,security finance ,heights finance ,healthcare finance ,finance software ,corporate finance ,stock market prices ,yhoo finance ,cnn finance ,finance articles ,finance help ,finance magazines ,finance job ,home finance software ,finance.com ,finance calculator ,household finance ,top finance ,finance dictionary ,finance recruiters ,help with finances ,personal finance advice ,career in finance ,finance calculator online ,project finance ,finance internship ,gogle finance ,finance career ,personal finance education ,journal of finance ,corporate finance jobs ,finance quotes ,consumer finance ,money finance ,finance advisor ,pioneer finance ,personal finances ,free finance software ,finance manager ,mba in finance ,online finance courses ,finance education ,finance analyst ,consumer finance companies ,finance tutor ,stock market ,historical stock prices ,global finance ,finance major ,islamic finance ,online personal finance ,finance certifications ,eagle finance ,kiplinger personal finance ,city finance personal finance ,world finance ,finance news ,finance jobs ,business finance ,financing ,jobs in finance ,finance companies ,personal finance software ,finance careers ,international finance ,finance company ,careers in finance ,finance internships ,personal finance articles ,security finance ,heights finance ,healthcare finance ,finance software ,corporate finance ,stock market prices ,yhoo finance ,cnn finance ,finance articles ,finance help ,finance magazines ,finance job ,home finance software ,finance.com ,finance calculator ,household finance ,top finance ,finance dictionary ,finance recruiters ,help with finances ,personal finance advice ,career in finance ,finance calculator online ,project finance ,finance internship ,gogle finance ,finance career ,personal finance education ,journal of finance ,corporate finance jobs ,finance quotes ,consumer finance ,money finance ,finance advisor ,pioneer finance ,personal finances ,free finance software ,finance manager ,mba in finance ,online finance courses ,finance education ,finance analyst ,consumer finance companies ,finance tutor ,stock market ,historical stock prices ,global finance ,finance major ,islamic finance ,online personal finance ,finance certifications ,eagle finance ,kiplinger personal finance ,city finance